Mexico City Blondes
Mexico City Blondes
Filmleri hayatımıza katarız. Filmler yaşadıklarıma eklenen fragmanlardır, hafızamın destesine eklenen ve geleceğe dair bir şey söylemeyen iskambil kâğıtlarıdır. Tıpkı değerini ancak benim bileceğim, müthiş etkileriyle karşılaştırılamayacak içeriklere sahip çocukluk anıları gibi.
–Stanley Cavell
İçinde bulunduğumuz yüzyılda felsefenin filmsel, filmin de felsefi hale geldiği söylenebilir pekâlâ.
Mit tam olarak nedir? On dokuzuncu yüzyılın dilinde “mit” “gerçekliğe” karşıt herhangi bir şey anlamına geliyordu: Âdem’in yaratılışı veya Zulu’ların tanımladığı şekliyle dünyanın tarihi kadar eski “görünmez” adam veya Hesiodos’un Theogonia’sı [Tanrıların Doğuşu] –bunların hepsi “mit”ti.
Aydınlanma’nın ve Pozitivizm’in diğer pek çok klişesi gibi mitin kökeni ve yapısı da Hıristiyanlığa dayanır; nitekim, ilkel Hıristiyanlığa göre iki Kutsal Kitap’tan [Eski ve Yeni Ahit] birine ya da diğerine başvurularak gerekçelendirilemeyen hiçbir şey gerçek değildir; sadece bir “masal”dır. Fakat etnologların araştırmaları, pagan dünyaya karşı girilen Hıristiyan polemiklerin bu anlamsal mirasının derinine inmemizi zorunlu kıldı.
Sonunda, “ilkel” ve arkaik toplumlarda –yani, mitin tam da toplumsal yaşamın ve kültürün temelini oluşturduğu insan topluluklarında– geliştirildiği biçimiyle mitin değerini kabul etmeye ve anlamaya başladık. Fakat bu kez de, bizi afallatan başka bir gerçekle karşılaşıyoruz: bu tür toplumlarda, kutsal bir tarihi anlattığı için mitin mutlak hakikati ifade ettiği düşünülür –Mit, kutsal bir tarihi; diğer bir deyişle, başlangıcın kutsal zamanında (“O zamanda”), Büyük Zaman’ın şafağında gerçekleşen insanüstü bir vahyi anlatır.
Mit, gerçek ve kutsal bir nitelik taşıdığı için de ibretlik hale gelir ve bu nedenle, yinelenebilir bir şekle bürünür; çünkü bütün insan eylemleri için bir model işlevi görür ve tam da bu nedenle, insan eylemini gerekçelendirme işlevi taşır. Başka bir deyişle, bir mit Zaman’ın başlangıcında vuku bulan şeyin doğru bir tarihidir ve insan davranışı için bir model oluşturur.
Arkaik toplumun insanı, bir tanrının veya bir mit kahramanının ibret alınacak eylemlerini taklit ederek veya basitçe onların serüvenlerini hikâye ederek kendisini kutsaldışı (profan, dünyevi) zamandan koparır ve büyülü bir şekilde yeniden Büyük Zaman’da, kutsal zamanda yaşamaya başlar.